یادداشت آزاده اخلاقی درباره تور پاریس ژیوار

از عصر امیرکبیر و دوران تاسیس دارالفنون تا همین دهه‌های اخیر، زبان و فرهنگ فرانسه رابطه‌ای مؤثر و تعیین‌کننده با تحولات سیاسی فرهنگی ایران داشته است. نخستین نسل روشنفکران ایرانی در عصر ناصری، تقریبا همگی دوره‌ای در فرانسه گذراندند و جریان ترجمه از فرانسه به فارسی نقشی کلیدی در شکل‌دهی به زبان فارسی مدرن داشت. از آن پس شهر پاریس به مقصد محبوب بسیاری از ایرانیان سرشناس بدل شد. از دوران استبداد صغیر به بعد، موج مهاجرت برجسته‌ترین چهره‌های سیاسی فرهنگی ایران به پاریس آغاز شد و از علی‌اکبر دهخدا تا احمدشاه مخلوع سال‌هایی طولانی در پاریس سپری کردند. بعدها پاریس میزبان امثال صادق هدایت و محمد مصدق و حسین فاطمی بود. در نوفل‌لوشاتو نطفه‌ی انقلاب اسلامی بسته شد و بعد از سال پنجاه و هفت موج جدیدی از مهاجران عازم پاریس شدند که علاوه بر چهره‌های سیاسی، کسانی چون غلامحسین ساعدی و شاهرخ مسکوب را شامل می‌شد. نتیجه‌ی این ارتباط طولانی و پرفراز و نشیب حضور پررنگ لحظاتی مهم از تاریخ ایران معاصر در شهر پاریس است.

هدف از این سفر ردیابی این ایرانیان سرشناس است در پاریس، و تلاش برای درک تجربه‌شان در این شهر. به زیارت اموات در پرلاشز و مون‌پارناس خواهیم رفت، محل سکونت و پاتوق ایرانیان سرشناس را خواهیم یافت و با کسانی که آخرین نسل بزرگان مهاجر پاریس‌نشین را دیده‌اند سخن خواهیم گفت، به این امید که تماشای این شهر استثنایی بهانه‌ای شود برای به دست آوردن چشم‌اندازی متفاوت به تاریخ معاصر ایران.