پیشینهی بنای سرای کاظمی
بنای سرای کاظمی متعلق به سید کاظم، وزیر دواب ناصری بوده است. وزیر دواب مستوفی (حسابرسی) بوده است که به جمع و خرج و اسقاط و عمل و غیرهٔ شترخانه و قاطرخانه رسیدگی میکرده است. سید کاظم فرزند هدایتالله تفرشی و متولد 1266 قمری بوده است که در سال 1308 دار فانی را وداع میگوید. او در زمان محمد شاه وارد خدما ت دولتی میشود. اعتمادالسطنه مینویسد: "او مستوفی اصطبل مبارکه (ناطرالدین شاه) بود. " و این مقام را در 1283 قمری که ناصرالدین شاه عازم سفر خراسان بود به خاطر تجربه ی به امور اسطبل سلطنتی دریافت نمود و آن را تا پایان حیاتش بر عهده داشت.
از سیدکاظم علاوه بر این خانه (سرای کاظمی) مدرسه و مسجد کاظمی در خیابان ری به جا مانده است. موقعیت محلی آن در محله چاله میدان قدیم در همسایگی غربی امامزاده یحیی است. از نعمات آب های همیشه سرای کاظمی (خانه کاظمی) در مرکز چندین پلاک همجوار خود به صورت نگین مرکزی قرار داشته است. به علت مجاورت این بنا با امامزاده یحیی هم همیشه حال و هوای مذهبی داشته است.
ویژگیهای معماری سرای کاظمی
بنای خانه کاظمی دارای ویژگی های خانه های سنتی ایران شامل: بیرونی، اندرونی، آب انبار، مطبخ، اصطبل و سایر ملحقات بوده است و متناسب با شان صاحب خانه، نوع روابط و جایگاه اجتماعی ایشان ساخته شدهاست. بخش شاهنشین این خانه دارای ارسیهای بسیار زیبا است.
حیاط بیرونی در سمت جنوب و اندرونی در سمت شمال واقع شدهاست. خانه فعلی بخش بزرگی از یک مجموعه بوده که اکنون جدا شندهاند ولی این باقیمانده نیز خانه کاملی است. این عمارت پس از مرمت توسط شهرداری منطقه 12 به خانه موزه تهران قدیم تبدیل شده است که شامل نگارخانه، موزه مردم شناسی، تالار مشاهیر، تماشاخانه و کتابخانه تخصصی تهران شناسی است.
آدرس سرای کاظمی
خیابان 15 خرداد شرقی، کوچه امامزاده یحیی، کوچه ابوالقاسم، پلاک 66
پیشنهاد: کتاب "یادداشتهایی از زندگی باقر کاظمی مهذبالدوله" به کوشش دکتر داوود کاظمی و منصوره اتحادیه به چاپ رسیده که اطلاعات مفیدی از این خاندان به خواننده میدهد.
