حل مشکل بیکاری با رونق صنعت گردشگری
گفت و گو با مهندس جهانگیری مدیر عامل شرکت توسعه گردشگری
درباره ی سابقه ی کاری و فعالیت های سازمان توسعه گردشگری توضیح دهید ؟
شرکت توسعه گردشگری ایران قدمتی 40 ساله دارد .این شرکت قبل از انقلاب نام های مختلفی داشت که آخرین آن در سال گذشته شرکت توسعه مهمانخانه های ایران بود.که بنا به ماهیت خود ، یک سری هتل، مثل گروه هتل های لاله و یک سری پروژه در دستور کار خود داشت ،و اساس عملکردش هم حوزه هتل داری بود.با توجه به اینکه بخشی از سهام این شرکت متعلق به سازمان گردشگری کشور است.با تغییراتی اجرایی گردشگری برای سازمان تعریف شود و با همین استراتژی به عنوان تامین کننده زیرساخت های حوزه ی گردشگری سازمان ایفای نقش کند ،امسال تغییر نام داد و سیاست های جدید خود را بر این اسا تدوین کرد و قرار بر این شد که در جایگاه بازوی اجرایی سازمان ،در حوزه سخت افزار فعالیت کند.در حوزه زیر ساخت ها ،بحث هتل ها و بین راهی ها ،مناطق آب درمانی ،کمپینگ و مناطق نمونه گردشگری از کارهایی است که مربوط به فعالیت این سازمان است.سیاست ها هم در کار ،سیاست نگهداری نیست ،بلکه سیاست ایجاد است.برای سیاست اجرا چند برنامه ریزی مختلف داریم،اول اینکه خودمان ایجاد کننده باشیم.یعنی در ساخت و سازهایی که سرمایه گزار بخش خصوصی علاقه ای به سرمایه گزاری ندارد،خودمان دست به کار می شویم.البته در این صورت هم در هر مرحله از کار ،حاضر به واگذاری پروژه هستیم .مسیر دیگر هم این است که برای بخش خصوصی بستر سازی می کنیم که آن هم مکانیزم های خاص خودش را دارد.
از مراحل اجرایی و عملیاتی فعالیت هایتان بگویید ؟
در برنامه عملیاتی ،142 نقطه را برای سخت هتل پیش بینی کرده ایم.بخشی از آن را که سرمایه گزار علاقه ای برای سرمایه گزاری نداشت،آغاز کرده ایم .چیزی حدود 26 نقطه در حال حاضر تحویل پیمانکار شده و در مرحله طراحی نقشه است که تا یک ماه آینده تمام شده و عملیات اجرایی آن آغاز می شود.تعدادی را با مشارکت شرکت های خارجی آغاز کردیم و برنامه مان این است که تا پایان سال 20 نقطه را با آن ها شروع کنیم .بعضی از نقاطی که با سرمایه گزار خارجی بر سر آن به توافق رسیده ایم ،عبارتند از :بوشهر ،گنبد ،کرمان ، رفسنجان و سیرجان در حوزه های دیگر هم فعالیت های گسترده ای آغاز شده که اگر لازم باشد به آنها اشاره می کنم.
شما می گویید ما سازنده هستیم ،نه نگهدارنده ، پس متولی نگهداری از آن ها کیست ؟
ما داریم با نگاه حاکمیت وارد می شویم. با این اصل که ما هتلدار خوبی هستیم ،کاملا مخالفیم.معتقدیم دولت نمی تواند هتلدار خوبی باشد .چه بر مبنای اصل 141 که مقام معظم رهبری ابلاغ کردند و چه بر مبنای سیاستی که تا به امروز تجربه شده ،ما هتلدار خوبی نخواهیم بود کما اینکه شاید هتل ساز خوبی هم نباشیم .ولی در حال حاضر نگاه ما ، نگاه ایجاد این مجم.عه هاست. نگاه ما ،نگاه بستر سازی و همواره کردن مسیربرای بخش خصوصی است.هدف ما میدان دادن به بخش خصوصی است ،ما می خواهیم آنها بیایند،کار کنند و اداره کننده باشند .ما الان در نقاطی که بخش خصوصی قادر به هیچ اقدامی نیست ،قدم می گذاریم چون وظیفه دولت و حاکمیت اینطور ایجاب می کند . ولی همانطور که گفتم در هر مرحله ای چه مرحله کلنگ زنی و چه افتتاح مجموعه ،آماده و ملزم به واگذاری هستیم.حالا اگر در آن مرحله هم بخش خصوصی نیامد ،چاره ای جز اداره نداریم.
با توجه به اسم از توسعه مهمانخانه های ایران به توسعه گردشگری ایران که نامی جهان شمول تر است و بحث های گردشگری را هم شامل می شود ،آیا بحث و حرکتی به جز هتل سازی در زمینه های دیگر گردشگری هم دارید ؟
همانطور که گفتم سیاست اصلی ما در حوزه زیر ساخت هاست.در حوزه بین راهی ها ،تا امروز 200 مجوز را هماهنگ کرده و فراخوان آن را در اختیار سرمایه گزاران خارجی قرار داده ایم .پکیج صد نقطه برای کمپینگ را آماده کرده و فراخوان آن را هم برای سرمایه گزاری ،مشارکت یا واگذاری داده ایم. برای 100 نقطه در نوار ساحلی در حال مزاکره هستیم. برای آب های درمانی ،مطالعات جامعی را در سطح کشور درباره ی 4200 چشمه انجام داده ایم که ازمایشات روی 90 چشمه –که مهم ترین آن ها بودند- در حال انجام است.امیدواریم تا پایان سال ،10 مورد آن ها را به مرحله ی اجرا در بیاوریم. که از میان آن ،مقدمات دو مورد آن نهایی شده است.
همچنین در یک طرح ضربتی ، حدود 200 مجتمع بهداشتی ،دستشویی های ایرانی و فرنگی ،حمام ، نمازخانه و یک مغازه در محور گردشگری در کنار رستوران ها ساخته ایم که در مرحله تحویل به بهره بردارانش –که بخش خصوصی ست –هست.در واقع این طرح در نوع خودش یک طرح نو و جامع بود.
در حوزه گردشگری دو بحث جدی داریم که باید به آن توجه شود ،یک بحث تبلیغات یعنی معرفی ایران در جوامع بین المللی دریگری بحث نمایشگاههای خارجی ست.3-4 کشور را به عنوان بازار هدف تعیین کردیم که در گام اول شرکت مالزی ،ترکیه ،انرونزی و عربستان را داریم .برنامه مان این است که هم شرکت مشترک گردشگری تاسیس کرده و هم فعالیت های گردشگری مان را با آن ها آغاز کنیم .اقلام تبلیغاتی گشترده ای در حال تولید اسن که انشاااله از طریق رسانه ها وتلوزیون های مرتبط با این کشور ها و شبکه های بزرگ و معتبر دنیا ،بیلبورد، روزنامه و خبرنگاران و دیگر طرق مختلف اطلاع رسانی بتوانیم کشورمان را با گستردگی زیاد معرفی کنیم.در حوزه نمایشگاه ، حدود 12 نمایشگاه در خارج از کشر برگزار می شود .در حوزه نمایشگاههای شرکت توسعه که برگزاری آن بر عهده ماست،بخش خصوصی کمابیش در غرفه هایی که خواهیم ساخت شرکت می کند.در برنامه ریزیمان هزینه تمام شده برای بخش خصوصی را به شدت کاهش دادیم و در واقع آن ها با قیمت بسیار پایین در غرفه ها حضور پیدا می کنند که این خودش نقطه بسیار مثبتی است.
سوال اصلی من ،درباره بحث استاندارسازی است ،که در حال حاضر روی آن در راستای افزایش بحث بازاریابی تاکید می شود.اینکه ما به استانداردهایی در بحث گردشگری برسیم ،چیزی است که تا به این حال در این مملکت وجود نداشته ،اولا این خوب است یا بد و اینکه چطور می شود استاندارد را در بحث گردشگری به وجود آورد و توسعه داد ؟
استاندار لازمه اصلی و اهرم اجرایی هر کاری است.یعنی در هر مقوله ای اگر بخواهیم چارچوب درستی داشته باشیم ،باید آن را در مقوله استاندارد تعریف کنیم.اینکه این بحث در حوزه گردشگری مهجور مانده ،بحث دیگری است.ما در سازمان گردشگری بخشی را داریم که وظیفه اش همین کار است. برای خدمات گردشگری اعم از هتل ها یا بین راهی ها و جاهایی که به نوعی با بخش توریسم فعالیت می کند ،این استاندارد ها تعریف شده است.نکته قابل توجه به نظر من این است که مثلا در بحث های هتل ،استاندارد های تعریف شده ما در حد اروپا نیست.در حال حاضر برای واحد های اقامتی جدیدی که در حال ساخت است، از استاندارد هایی که درسطح اروپاست،الگو برداری می کنیم.ولی در قالبی آن ها را تعریف خواهیم کرد که با شرایط کشورمان مطابقت داشته باشد . در نهایت این طبیعی ست که هم ما و هم مجموعه گردشگری کشور نسبت به استاندارد ها عقب بوده و هتل ها ،واحد های پذیرایی و خدماتی مان با استاندارد تا حدود زیادی بیگانه است.
در فضای داخل کشور ،آیا توانسته اید با اخش خصوصی به اهداف مشترک برسید.آیا بخش خصوصی از طرح های شما در زمینه گردشگری استقبال کرده است ؟
در حال حاضر چیزی نزدیک به 40 شرکت سرمایه گزاری داخلی و خارجی به ما ملحق شده اند.سیاستمان هم در این مشارکت این است که خودمان را در حداقل می گذاریم،یعنی تنها 35% سهام را نگه می داریم و این الزام را هم ایجاد کردیم که هر زمان طرف بخش خصوصی تمایل داشت آن 35% را هم واگذار کنیم.
آیا برنامه ای دارید که خودتان به طور مستقیم وارد بحث توریست شوید ؟
مطلقا ،همان طور که گفتم ،ما فقط در زمینه زیر ساخت ها فعالیت می کنیم .
به عنوان آخرین سوال ،آیا فعالیت هایی که در حال حاضر در حال انجام است ،از قبل مدون و برنامه ریزی شده بود یا مربوط به مدت زمان اخیر است ؟
این رویکرد ، رویکردی است که با ادغام سازمان میراث و گردشگری و صنایع دستی به وجود آمده.در مجموعه میراث فهنگی و گردشگری که پیش از این دو معاونت در رده معاونت وزیر فعالیت می کردند ، امروز تبدیل به جایگاهی شده که در راسش معاونت رئیس جمهور قرار دارد و این خودش خیلی ارزشمند است.این نکته حاکی از آن است که در سطوح بالای سیاست گذاری کشور خصوصا در بدن دولت این اجماع به وجود آمده ،که صنعت گردشگری ،صنعتی پولساز ،نشاط آور ، پر رونق و با جاذبه های بسیار ارزشمند است که در کشور ما بطور خدادادی وجود دارد.این صنعت می تواند بخش عمده ای از مشکلات کشور از جمله مشکل بیکاری را حل کند.فعالیت های ما نیز با ادغام این سازمان بوجود آمد و با همان رویکرد کارش را اغاز کرد ،بخشی از سیاست ها ،برنامه ریزی های قبل بود و برخی دیگر برنامه ریزی های جدید.مثلا پکیج کردن 450 نقطه از ابتکارات خود مهندس مشاعی بود و با تدبیر ایشان انجام شد .ما باید مقهور ماندن صنعت گردیشگریمان را در دوره های گذشته جبران کنیم.مهندس مشاعی معتقدند ما تا پایان سال 1386 باید برنامه هایمان را نهایی کنیم .یعنی طرح هایی که به آن اشاره کردم ، اشنالله تا آن زمان باید به بهره برداری برسد .بخش خصوصی هم به موازات ما در حال انجام کارهای بسیار ارزشمندی است.حمایت سازمان هم در کنار آنها وجود دارد .اشاره می کنم به زمان شاه عباس و ساخت 999 کاروانسرای بین راهی که یک کار حاکمیتی بود .پیش از انقلاب ،ساخت مهمانسراهای ایرانگردی ،جهانگردی یک کار حاکمیتی ارزشمند بود .امیدواریم در نظام مقدس جمهوری اسلامی هم شعار 100 هتل 3 ستاره که البته تعدادش بیشتر از 100 خواهد شد در تاریخ انقلاب بماند.
مجله ایرانا
شماره 11
