قشم٬ آبهای خیج فارس و عروس دریایی

در موردچگونگی حرکت این جانور ابهاماتِ زیادی وجود دارد. برخی از محققین غذا خوردن را عامل اصلی می دانند. به این صورت که وقتی ژله فیش آب را به درون اندام های کیسه مانندش می برد، اگر غذایی درونش باشد آن را با فیلترهای مخصوصش می گیرد و آب را در پی انقباض ماهیچه های منقبض شونده ی ژلاتینی اش بیرون می دهد و همین عمل باعث حرکتش می شود.عده ای نور را عاملِ دیگری برای جا به جایی آن می دانند؛ چرا که این موجودِ ظریف به نور حساس است و برای همین در طول روز به اعماق می رود و شب ها به سطح آب برمی گردد.برخی نیز جریاناتِ دریایی را عامل اصلیِ حرکت این جانور می دانند.

 شاید اولین سوال در مورد ژله فیش ها مکان دهان این جانور باشد. ۹۵ درصد بدن یک ژله فیش آب است. ژله فیش ها اندام هایی مانند سیستم گوارش، سیستم عصبی مرکزی، سیستم تنفسی یا سیستم گردش خون ندارند. البته نبود این سیستم ها خللی در زندگی این جانور ایجاد نمی کند.آن ها به طور مثال نیازی به سیستم تنفسی پیشرفته ندارند؛ چرا که پوست آن ها به قدری نازک است که می تواند اکسیژن محلول در آب را با استفاده از سیستمن انتشار جذب کند. آن ها همچنین یک سیستم عصبی ساده با تعدادی عصب در پوسته ی بیرونی و اندامی که به حفره ی گوارشی معروف است، جهت هضم غذا بهره می گیرند.

حفره ی گوارشی در واقع همان دهان جانور است که کانالی با انتهای باز است که نقش دهان و مخرج را توامان اجرا می کند. عروس دریایی برای غذا خوردن کافی است تا حجمی از آب را از همین کانال ها وارد بدن کند و با فیلتر کردن و گرفتنِ پلانگتون های جانوری، آب را با فشار بیرون دهد. فشار آب باعث جا به جایی آن ها هم می شود. غذای اصلی ژله فیش ها زئوپلانکتون است؛ همان موجودات ریز شناور در آبی که فیتوپلانکتون ها –جلبک های گیاهی خیلی ریز- تغذیه می کنند. زئوپلانکتون ها می توانند ماهی های تازه به دنیا آمده ی ریزی که هنوز قدرت تغذیه ندارند را هم شامل شوند. با تمام تحقیقات صورت گرفته هنوز این مسئله که خودِ ژله فیش ها غذای چه جانوری هستند محل شک است. از علت دقیق مرگ این جانور و طول عمرش هم اطلاعی در دست نیست.

برای این جانور زیبا فرقی نمی کند که انسان به او نزدیک شده است یا طعمه ای خوشمزه؛ در هر صورت آن جاندار به شدیدترین حالت ممکن مسموم خواهد شد. سلول های حاوی سم این جاندار که نماتوسیست نام دارد و روی تنتاکول هایش (بازوها) قرار دارد، باعث می شوند تا سطح این بازوها آغشته به سم فلج کننده ای شوند. این سلول های سمی از زمان شکل گیری لاروی یک عروس دریایی همواره با آن هاست. سم عروس دریایی در واقع نوعی واکنش دفاعی برایش محسوب می شود؛ چرا که حاوی نوعی آفلاتوکسین است که با مختل کردن سیستم عصبی و فلج کردن جانداری که به او نزدیک شده این فرصت را در اختیار می گیرد تا خطر خود را کاملا بررسی کند و اگر طعمه ای مناسب بود، آن را بخورد و اگر شکارچی اش بود با افتخار از کنارش عبور کند.

عروس دریایی بر خلاف بیشتر آبزیان هیچ گونه کششی به جنس مخالف از خود نشان نمی دهد. ژله فیش بعد از رسیدن به دوره ی بلوغ و رشد کامل به گونه ای کاملن بی تفاوت به جنس مخالف اقدام به تولید مثل می کند. ژله فیش نر با رها سازی اسپرم به درون آب و ماده با ریختن تخمک از راه دهان به داخل آب. تخمک و اسپرم پس از لقاح یافتن تبدیل به تخم یا "گامت" می شوند. اگر گامت ها توسط جاندار دیگری خورده نشوند تبدیل به "پلانولا"  می شوند. پلانونا دهان و تنتاکول ندارد و چیزی شبیه به گرزی کوچک است. در مرحله ی بعد پلانولا در بستر دریا روی مکان های سفت و سخت می چسبد که به این عمل "ستلمنت شدن" می گویند. پس از این مرحله عروس وارد مرحله ی "پولیپ" می شود تا رشد خود را کامل کند. پولیپ ها طی مراحل شکوفایی بند بند می شونند که هر یک از این بندها " سیفوستوما" نام دارد. سیفوستوماها به آرامی رشد کرده و ژله فیش های نابالغ "افیرا" را تولید می کنند که در نهایت به ژله فیش بالغِ "مدوزا" تبدیل می شود.

گاهی اسپرم رها شده ی عروس دریایی نر با آب وارد دهان عروس دریایی ماده می شود و سلول تخم آن جا شکل می گیرد. در عروس دریاییِ ماه مانند(moon jellyfish) تخم ها بعد از تشکیل در اتاق خوابی در بازوی دهانی که نامش اتاق تخم است قرار می گیرند، مراحل تکامل رشد را سپری می کنند و یکباره از تخم خارج می شوند.

تا قبل از سال ۱۹۷۰ میلادی کسی در دنیا نمی دانست که می توان ژله ی دریایی را صید کرد. صیادانِ مهاجر در کشورهای آسیای جنوب شرقی اولین کسانی بودند که ژله فیش ها را به صنعت صید و صیادی در دنیا معرفی کردند. هدف اصلی صید در بسیاری از کشور های آسیایی مثل ژاپن، کره و چین استفاده ی غذایی است. ماده ی خشک عروس دریایی که به اشتباه گوشت جانور نامیده می شود اما در اصل از پروتئین، نسوج و نمک و ... ساخته شده است بسیار لذیذ و خوراکی است. البته این ماده ی خوراکی کمی بعد از صید فاسد می شود و باید به سرعت آب آن را با نمک طعام بگیرند و برای خنثی کردن سم سلول های سمی که روی تنتاکول هایش است به آن زاج سفید بزنند. از ژله فیش در طب و داروسازی نیز استفاده می کنند و برای درمان بیماری هایی همچون ورم مفاصل، برونشیت، فشار خون بالا و نیز انواع شامپوهای تقویت کننده ی مو به سراغ این موجوداتِ به ظاهر بی مصرف می روند. اما یکی از مهمترین استفاده ها ژله ماهی، گرفتن کلاژن از آن ها است. کلاژن ماده ی اصلی و بنیادی  برای تشکیلِ استخوان و غضروف در جنین انسان و استخوان و دندان در انسان بالغ است.