آشنایی با ریه های زمین
آمازون، نام بزرگترین جنگل بارانی جهان است که در شمال آمریکای جنوبی قرار گرفته و بیشتر آن در خاک برزیل و پرو جای دارد. بیش از نیمی از تمامی جنگلهای بارانی باقیمانده در جهان در آمازون قرار دارد. مساحت جنگلهای آمازون ۵٫۵ میلیون کیلومتر مربع است که بین ۹ کشور تقسیم شده است.
پیدایش این جنگل قدیمی به 200 تا 500 میلیون سال قبل یعنی دوره اول زمینشناسی بازمیگردد. در جنگلهای مرطوب آمازون تقریباً هر روز باران سنگینی میبازد و به همین دلیل آمازون در تمام فصول سال هوایی گرم و مرطوب دارد. به خاطر قرارگیری این جنگل در منطقه استوایی، متوسط درجه حرارت در مرکز آن به 30 درجه سانتیگراد و در غربیترین منطقه که خنکترین جای آمازون به حساب میآید، این دما به 25 درجه سانتیگراد میرسد. در این جنگل 2500 نوع درخت و همچنین 30 هزار گونه گیاه وجود دارد. دانشمندانی که برای تحقیق به این منطقه سفر کردهاند، آنجا را با وجود زیباییهای بیشمار، به دلیل آمار بسیار کشتهشدگان و گمشدگان، جهنم سبز نامیدهاند. این جنگلها تا پیش از وورد اروپاییان، محل زندگی 5 تا 13 میلیون سرخپوست بودهاند که در هزار قبیله مختلف زندگی میکردهاند. امروزه قبیلههای باقیمانده از ترس چوببرهای جنگل، ملاکان زمین و شیوع انواع بیماریهای دائم در حال فرار هستند.
آشنایی با رودخانه آمازون
بزرگترین رودخانه دنیا آمازون است که با 1100 انشعاب و 7/6 هزار کیلومتر طول، از کوههای 12 میلیون سالهاند در آمریکایجنوبی شروع شده و پس از گذر از یک مسیر پرپیچ و خم، به سمت شرق و اقیانوس اطلس میرود. دهانه این رودخانه بسیار عریض است؛ به طوریکه حتی کشتیها قادر به عبور از آن هستند. البته در قسمتهایی از این رودخانه که دارای آب گرم و نسبتاً راکد است، حیوانات عجیبی نیز زندگی میکنند که یک نمونه از آنها، نوع خاصی از گربه ماهی است که به دلیل زندگی در یکی از بکرترین مناطق دنیا بسیار بزرگتر از حد معمول است.
بزرگترین و معروفترین ماهیهای آب شیرین در این رودخانه زندگی میکنند. نام این رودخانه به دلیل خطرناک بودن، آمازون گذاشته شده است که بهزبان بومیان آنجا بهمعنی شکننده قایق است. طبق تحقیقات به دست آمده، طول عمر این رودخانه 11 میلیون سال محاسبه شده است.
قبیلههای آمازون
در جنگلهای آمازون هنوز قبایلی هستند که به دور از هیاهوی شهر و به سبک گذشته و اجدادشان به زندگی خود ادامه میدهند. اما به جز قبایل بومی که در دل جنگل زندگی میکنند و هیچ ارتباطی با دنیای بیرون ندارند، گروههای بومی دیگری نیز در شهرها و روستاهای اطراف زندگی میکنند که تعداد آنها تقریباً به 20 میلیون نفر میرسد.
نیمی از جمعیت این قبایل طی سالیان متمادی بر اثر بیماری، گرسنگی و جنگ جان خود را از دست دادهاند. این قبایل در تمام آمازون با یکدیگر متفاوت هستند یعنی تقریباً 200 قبیله با فرهنگهای مختلف هستند که حتی زبان آنها با هم متفاوت است. آنها به 180 زبان مختلف صحبت میکنند.
هر سال در ماههای ژوئن و اگوست، قبایل مستقر در آمازون و شهرهای اطراف جشنی به نام کوارپ برگزار میکنند. در این جشن که در واقع برای بزرگداشت رفتگانشان برپا میشود، هر قبیله رقص، غذاهای بومی و آیینهای خود را به نمایش میگذارد.
ورود غریبهها به این جشن برای تماشا تنها با اجازه روسای قبایل امکانپذیر است. اما این جشن مربوط به قبایلی میشود که با وجود زندگی در جنگل، با یکدیگر و حتی گاهی با دنیای بیرون در ارتباط هستند.
طبق تحقیق دانشمندانی که به این جنگلها سفر کردهاند، 50 قبیله بومی، شناسایی شدهاند که به طور کلی با دنیای بیرون از جنگل غریبهاند و حتی از قبایل به حال خود رها شوند تا به خاطر رفتن بیگانگان به حریم خصوصیشان مجبور به پناه بردن به اعماق جنگل نباشند، چون این کار باعث میشود آنها به مناطق دورافتاده رفته و دیگر نتوان اطلاعی از آنها به دست آورد.
حیوانات آمازون
در جنگلهای وسیع آمازون به طور تقریبی 1294 نوع پرنده، 378 خزنده، 427 نوع دوزیست و 3 هزار نوع ماهی زندگی میکنند که اغلب این حیوانات شکارچیان بسیار ماهری هستند و جان سالم به در بردن از دستشان تقریباً غیرممکن است.
دلفین صورتی که به زبان محلی بوتو نامیده میشود، یکی از نادرترین دلفینها در سراسر دنیاست که در میان آبهای رودخانه پهناور آمازون زندگی میکند. این دلفین میتواند تا 15 دقیقه روی آب بماند ولی به طور کلی این دلفینها معمولاً زیر آب هستند و تنها برای نفس کشیدن روی آب میآیند. همچنین با وجود شباهتی که با دلفینهای خاکستری دارند از نظر اندازه از آنها کوچکتر هستند و همین دلیل باعث شده تا بتوانند به راحتی در آبهای رودخانه شنا کنند؛ وزن آنها به 90 کیلوگرم میرسد. دلفینهای صورتی قادر هستند در آب به صورت درجا 180 درجه بچرخند. رنگ این نوع دلفین به خاطر آبی که در ان زندگی میکند و غذایی که میخورد صورتی است.