سنت استفاده از چادرهای سفید در این منطقه میتواند به این دلایل باشد که یکی از تولیدات مهم این منطقه پنبه و کرباس است و همچنین در دین زرتشت رنگ سفید مقدس بوده و این سنت از قدیم در میان مردم ورزنه باقی مانده و البته آب و هوای گرم و خشک ورزنه میتواند دلیل خوبی برای انتخاب رنگ سفید برای پوشش آنها باشد.
گويش مردم ورزنه و روستاهاي اطراف گونه‌اي از زبان پهلوي ساساني و پارسيك جنوبي است. بسياري از واژه‌هاي متداول قديمي كه در اين زبان به‌كار مي‌رود، در اوستا نيز وجود دارد، به همین خاطر عده‌اي نيز بر اين باور‌اند كه زبان آنان ريشه زردشتي دارد، کویر ورزنه در ۱۰۰ کلیومتری شرق اصفهان و ۱۵۰ کیلومتری غرب یزد در استان اصفهان قرار دارد. این کویر از شرق به تالاب گاوخونی، از شمال به شهرستان ورزنه و زاینده رود، از جنوب به حسن آباد و از غرب به محور ارتباطی حسن آباد به ورزنه محدود میگردد. ۳۰ کيلومتر بعد از ورزنه مصب زاينده رود در تالاب گاوخوني قرار دارد. رودخانه در تالاب پخش مي شود و به تدريج در اين سرزمين سفيد رنگ محو مي شود. هنوز هم مي توان به راحتي دسته هاي بزرگ فلامينگو را در مصب رود مشاهده کرد.
پل تاریخی ورزنه با آجر ساخته شده و بسیار قدیمی و بنای آن مربوط به دوره دیلمیان و سلجوقیان ا ست ولی مردم آن را به سیف اله اردکانی نسبت می‌دهند. این پل که دارای ۱۰ چشمه که هفت چشمه یا طاق آن به طول ۶۷ متر و عرض پل ۶٫۵ متر و ارتفاع از سطح آب ۶ متر و عرض چشمه‌ها ۴ متر است. ساختمان استوار پل با پایه‌های ستبر، در برابر شدت عوامل طبیعی از ارتعاش بی وقفه ناشی از ضربات مستمر و پیاپی امواج پر تلاطم آب رودخانه زاینده رود در فصول پر آبی و طغیان گرفته تا بارش برف و باران و تغییرات دما طی قرون و اعصار توانسته‌است تاکنون باقی بماند. اخیرا جهت ارتباط جاده حسن آباد به گردنه ملااحمد پل فلزی ديگري را در ۵۰۰ متر شرق پل قديم ورزنه احداث شده است زیرا در حال حاضر به خاطر قدمت و اهمیت این پل رفت و آمد وسایل نقلیه روی آن صورت نمی‌گیرد و فقط عابران پیاده حق عبور از این پل را دارند.
مسجد جامع تاریخی ورزنه داراي دو ايوان است كه يكي در سمت شمال و جنب مناره و ديگري در سمت جنوب و در نزديك گنبد مسجد واقع شده است. بين دو ايوان شمالي و جنوبي حياط مربع‌شكل قرار دارد كه حوضي در ميان آن وجود دارد. همچنين در قسمت مغرب و مشرق مسجد به صورت طولي دو شبستان قرار دارد و مناره جلوي مسجد با ارتفاعي در حدود 20 متر داراي يك راه پله آجري مارپيچ براي دسترسي به قسمت بالاي آن مي‌باشد. اين مسجد اگر چه از نظر انجام مراسم مذهبي همچنان يكي از پر رونق ترين مساجد منطقه محسوب مي شود، ليكن از نظر مرمت ساختماني و حفظ و نگهداري آسيبهاي قابل توجهي ديده است.
برج کبوتر خانه ورزنه در خیابان شیخ بهایی و در کنار ساحل زاینده رود واقع شده و قدمت آن به دوره صفویه باز می گردد.در ورزنه تعداد زيادي كبوتر خانه وجود داشته است كه فعلاً تعداد آنها انگشت شمار است واستفاده‌اي از آنها نمي‌شود.
از آنجايي كه اين كبوتر خانه‌ها بيشتر در مزارع واقع شده است، مي‌توان به اين نكته پي برد كه در گذشته از فضله كبوتر به عنوان كود استفاده مي‌كردند. بدين منظور ساختمان دروني كبوتر خانه‌ها را شبيه كندوي زنبور عسل درست مي‌كردند تا كبوتران در آنجا زندگي كنند و غذاي خود را از مزارع اطراف تأمين كنند و از طرف ديگر كشاورزان نيز هر چند وقت يكبار فضولات آنها را جمع آوري مي‌كردند. يكي ديگر از موارد استفاده برج‌ها و كبوتر خانه‌ها وقتي بود كه امنيت وجود نداشت و دزدان و راهزنان به روستاها و مزارع دستبرد مي‌زدند و محصولات كشاورزان را غارت مي‌كردند و در چنين مواقعي عده‌اي از روستائيان در داخل برج‌ها به نگهباني از مزارع خود و اطرافيان مشغول مي‌شدند.
قلعه قورتان: از پیدایش قورتان تاریخ دقیق و درستی دردست نیست اما به گواهی نام ها و محل هایی که وجود دارند قدمت این روستا به سالهای۴۲۱- ۴۳۹ میلادی که زمان حکومت بهرام پنجم (بهـرام گور فرزند یزدگرد اول) بوده ، بر میگردد. درمورد مرگ بهرام گور چنین نقل شده است که هنگام شکار، اسبش در تالابی فرورفته و بهرام را باخودش فرو بردو دیگر اثری از او پیدا نشد. که به احتمال زیاد این تالاب ، تالاب گاوخونی بوده است. چنین بر می آید که قلعه را درشیب ساحل رود بنا نمودند تا یک طرف قلعه از سوی مهاجمان در امان باشد یا منابع آبی اهالی را تامین کند و روایتی دیگر حاکی از آن است که در ابتدا مسیر آب رودخانه زاینده رود مسیر دیگری بوده است و بعدها مسیر آن را تغییر داده و به کنار قلعه آوردند.موقعیت قلعه نشان می دهد که این واژه شبیه واژه های ترکی قور= سلاح یا قورچی= رئیس اسلحه خانه ، قورخانه= کارخانه اسلحه و قوریلتای به ضم قاف و کسر را ماخوذ از زبان مغلی و به معنی مجلس شورای نظامی است وبه زبان اهالی خوارزم قورلتان به معنی شورا و مشاورت با هم است و چنین استنباط می شود که قلعه قورتان جنبه نظامی و دفاعی داشته و به احتمال قوی انبار مهمات و با محل شورای نظامی گروهی از جنگجویان سلسله های دیلمی و سلجوقی بوده است. در حقیقت از شهر اصفهان تا این قلعه ارتباطی وجود داشته و امکان خبر و علامت دهی از روی قلعه های که با فواصل از اصفهان تا قلعه قورتان بوده امکان پذیر بوده است.
