در شمال مدینترانه٬ در کشور فرانسه که مرحله صنعتی را پشت سر گذاشته و امروزه گام در دوران فراصنعتی و به اصطلاح "پسامدرن" گذاشته است٬ در بخشی از این کشور٬ زندگی شبانی و کوچندگی نه تنها در حال احیا شدن است بلکه به عنوان حرکتی بالنده و ارزشمند تلقی شده و آن را جزیی از ذخایر فرهنگی ـ تاریخی به ویژه ثروت ملی به حساب آورده و تا سطح یک هویت نوین و ارزش فرهنگی ـ تاریخی ارتقا داده٬ برای آن جشنواره‌هایی برگزار و به این طریق سالانه انبوهی از گردشگران را به خود جذب می‌کنند. تعداد جشنواره‌ها هر ساله و به افزایش است و در این مراسم٬ مهارت ها و شیوه‌ی زیست کوچندگان به نمایش گذاشته می‌شود٬ گروه های موسیقی محلی برنامه اجرا می‌کنند٬ محصولات و فراورده های سنتی عرضه می‌شود و نیز دستاوردهای پژوهشی و برنامه های آینده در جهت ارتقا کیفیت بوم شناختی محیط طبیعی طرح می‌شود و با اطلاع رسانی٬ تبلیغات و ورود خیل غظیم گردشگران به دیدن جشن های کوچ و مراسم سنتی٬ رونق اقتصادی و درآمدهای ارزی فراوانی به دست می‌آید.
جمعیت کوچندگان اروپا و ساختار آن در برابر تعداد٬ تنوع٬ گستردگی٬ قلمرو٬ آداب و رسوم جامعه‌ی عشایری ایران بسیار اندک٬ اما درآمد حاصل از بازدید گردشگران از کوچندگان اروپا چندین برابر درآمد بازدید گردشگران از عشایر ایران است.
تجزیه و تحلیل گردشگری پیرامون هر فضای جغرافیایی در روندی از تطبیق پذیری جاذبه‌ها٬ سکونتگاه‌ها٬ سکونتگاه‌ها و تسهیلات مورد نیاز انجام می‌گیرد. در این نگرش فضای جغرافیایی وابسته به جریان دوسویه است. در یک سو شناخت گردشگری و تقاضای موجود در بازار و در سوی دیگر درک و سنجشی ژرفانگر پیرامونفضای مربوطه قرار دارد.
جامعه عشایر ایران بخش جدایی ناپذیر از محیط زیست است که به لحاظ شیوه‌ی معیشت٬ آداب و سنن٬ همزیستی با طبیعت و ویژگی های منحصر به فرد دیگر می‌توانند در مقوله گردشگری و اکوتوریسم٬ یک فرصت تلقی شده و ضمن هویت دادن به آنها منابع درآمدی قابل ملاحظه‌ای را ایجاد و پایداری محیط و حفاظت از منابع طبیعی را با مشارکت آنان تضمین نمود.
گردشگری در مناطق عشایری بر محیط زیست٬ طبیعت و منابع موجود در آن استوار است که مجموعه‌ای از جلوه‌ها و جاذبه‌های طبیعی و انسانی را در بر می‌گیرد. پایداری آن نیز منوط به اتخاذ راهبردها و خط مشی‌های اصولی و متعاقب آن برنامه ریزی و انجام اقداماتی است که اصول و ارکان گردشگری را به صورت عام و اکوتوریسم را به صورت خاص مراعات نماید.
از نظر شرایط اقلیمی ـ جغرافیایی٬ اغلب نواحی کشور ایران در منطقه‌ای خشک و نیمه‌خشک قرار گرفته و بر این اساس ناپایداری زیست محیطی ذاتا نمی‌تواند از آن حذف و یا نادیده گرفته شود. پیدایش و تکوین زندگی کوچندگی و عشایری در طول چند هزارساله نوعی عکس العمل طبیعی در برابر شرایط اقلیمی و سازگاری با شرایط ناپایدار است. به همین خاطر در طول سه دهه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی قدر مطلق جمعیت عشایر کاهش پیدا نکرده و لذا این بخش از جامعه به عنوان سرمایه و فرصت می‌ةواند از اهداف طبیعت‌گردی مورد نظر قرار گیرد.
هنر و فرهنگ ایلات و عشایر ایران با توجه به تنوع٬ اصالت و ریشه‌دار بودن بخشی از میراث فرهنگی کشور است که از دامان پاک طبیعت بهره یافته و با فداکاری آحاد عشایر سینه به سینه منتقل و به ارث رسیده است. عشایر جدا از نقش تاریخی٬ از طریق گویش‌ها٬ موسیقی٬ آداب و سنن٬ مراسم٬ صنایع دستی و سایر ویژگی‌های فرهنگی بر تنوع و غنای فرهنگی ایران افزوده‌اند. این ویژگی‌ها از سرمایه‌هایی است که امروزه گردشگران بین‌المللی به شدت مشتاق بازدید و گذران اوقات با آنها هستند.
اگر گردشگران را به صورت عام و اکوتوریسم ـ یعنی مسافرت مسئولانه به مناطق طبیعی که متضمن حفظ محیط زیست٬ فرهنگ بومی و ارتقا رفاه مردم محلی ـ را به صورت خاص در نظر بگیریم٬ گردشگری عشایری عمدتا در حوزه اکوتوریسم قرار می‌گیرد. بازدید از مناطق عشایری ایران در حال حاضر یکی از برنامه های پرطرفدار تورگردانان غربی محسوب می‌شود. تعداد زیادی از شرکت‌های گردشگری علاقه‌مندانه دسترسی به برنامه‌های جدید بازدید از مناطق عشایری ایران را دنبال می‌کنند. نمادهای مناطق عشایری مانند: آداب و رسوم٬ مسکن٬ پوشاک٬ صنایع دستی٬ موسیقی٬ ادبیات عامیانه٬ نوع معیشت٬ شیوه‌ی تولید٬ اقلیم٬ کوچ . چشم اندازهای طبیعی در قلمرو عشایر از جاذبه‌های مورد علاقه‌ی گردشگران است.
مناطق عشایری به عنوان میراثی مطرح است که نقشش اصالت تاریخ بشری بر تارک آن می‌درخشد. میراث فرهنگی در این میان بیان کننده وضعیت تاریخی٬ تمدن و فرهنگ مناطق عشایری است که در طول سالیان متمادی شکل گرفته است. آثار مادی و معنوی به جا مانده از پیشینیان ماحصل تلاش‌های مستمر٬ فنون٬ مهارت‌ها٬ ابتکارات٬ خلاقیت و برخوردهای اجتماعی ـ فرهنگی آنان بوده که از شرایط طبیعی حاکم د محل سکونتشان تاثیر پذیرفته است.
عشایر ایران به عنوان جامعه ای طبیعت گرد
شیوه ی زیست مبتنی بر کوچ، از مقدم ترین اشکال حیات اجتماعی است، که از واپسین دوران شکل گیری زندگی اجتماعی انسانها تا کنون استمرار داشته. از نظر الگوی زیست و استقرار، تعداد زیادی از جمعیت و جوامع عشایری، در زمره ی اجتماعات کوچنده و متحرک قرار میگیرند.از گذشته های دور تا کنون، پهنه ی وسیعی از نواحی آسیای شرقی و مرکزی، تا خاور میانه وشمال آفریقا شاهد حضور و استقراراشکال متعددی از زندگی توام با کوچ، و به خصوص شیوه ی زیست عشایر کوچنده بوده است که از آن میان میتوان به تعداد زیادی از اقوام و ایلات وعشایر کوچنده ی مستقر در آسیای مرکزی، افغانستان و کشمیر، پاکستان، ایران، عراق، ترکیه، سوریه، تونس، عشایر صحرانورد شبه جزیره ی عربستان، کشورهای شمال و شمال غرب آفریقا اشاره کرد. در برخی از نواحی جغرافیایی سایر قاره ها مانند آمریکا و اروپا نیز سابقه ی کوچ نشینی مبتنی بر دامداری شبانی وجود داشته است، که از آن جمله میتوان به بقایای این نوع زندگی در اروپای مرکزی وشمال غربی و برخی از نواحی آمریکای شمالی و جنوبی اشاره کرد. سلسله مراتب و ساختار غالب جامعه ی عشایر کشور ایران بر اساس ایل، طایفه، تیره و رده های کوچکتر بعدی شکل گرفته است.
ایل اتحادیه ای سیاسی، متشکل از طوایف و تیره ها است، که بنا به وابستگی های خویشاوندی و همخونی، یا ضرورت های سیاسی و اجتماعی در یک برهه از زمان، در سرزمین مشترک که دارای قلمرو ایلی مشخصی نیز میباشند، با هم متحد شده و تشکیل یک ایل را می دهند.
طایفه عبارت است از یک واحد اجتماعی _ سیاسی متشکل از چند تیره. طایفه یکی از مشخص ترین و مهمترین رده از سلسله مراتب ایلی بوده، و واحد های تشکیل دهنده ی آن به نام طایفه ی خو شناخته می شوند. در سلسله مراتب سازمان اجتماعی عشایر، اکثر طوایف بین ایل و تیره قرار می گیرند، اما طوایفی نیز وجود دارند که به هیچ ایلی وابسته نبوده و طایفه ی مستقل نامیده می شوند.
تیره در ساختار اجتماعی عشایر، تیره از مجموع چند رده ی کوچک تر (دودمان، تَش، بُنکو، گوبک و...) تشکیل می شود که بعد از طایفه قرار داشته و رکن اصلی طایفه و ایل محسوب می شود. اساس تیره، مبتنی بر پیوندهای خویشاوندی واقعی و اصل و نسب است که همبستگی سیاسی، اجتماعی و دفاع از منافع افراد عضو را به عهده دارد.
